Podstawa prawna działania rady szkoły lub placówki:
Art. 80 ust. 1, art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U.2017.59 ze zm.)
Kompetencje Rady Szkoły lub placówki oraz Rady Rodziców określa: Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U.2017.59 ze zm.)
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U.2017.1189 ze zm.)
Rozporządzenia ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania
Rada szkoły lub placówki jest społecznym organem szkoły lub placówki niezależnym od dyrektora i rady pedagogicznej, który reprezentuje ogół nauczycieli, rodziców uczniów/wychowanków, uczniów/wychowanków danej szkoły lub placówki.
Tworzenie rad szkół i placówek nie jest obligatoryjne. Powstanie rady szkoły lub placówki organizuje dyrektor szkoły lub placówki z własnej inicjatywy albo na wniosek rady rodziców, a w przypadku szkół ponadpodstawowych także na wniosek samorządu uczniowskiego (art. 81 ust. 13 u.p.o).
Rady szkoły lub placówki nie powołuje się w szkołach i placówkach, w których ze względu na specyfikę organizacji pracy i zadania nie ma możliwości wyłonienia stałej reprezentacji rodziców lub uczniów, o której mowa w art. 81 ust.1 pkt 2 i 3.
W szkołach lub placówkach, w których rada nie została powołana, zadania rady wykonuje rada pedagogiczna (art. 82 ust. 1 i 2 u.p.o.).
Obowiązek tworzenia rad szkół i placówek, pierwotnie zaplanowany na 2026 r., zostanie odroczony do 1 września 2028 r. Decyzja ta ma umożliwić prowadzenie szeroko zakrojonych działań edukacyjnych i promocyjnych oraz ewaluację funkcjonowania rad powoływanych dobrowolnie.
Obecnie tworzenie rad ma charakter fakultatywny. Nowelizacja ma to zmienić, choć w dłuższej perspektywie czasowej.