Wielkanoc prawosławna

22.04.2022

Wielkanoc prawosławna

Prawosławie to jeden z głównych odłamów chrześcijaństwa. Osoby wyznania prawosławnego w 2022 roku obchodzą Wielkanoc 24 kwietnia (tydzień po Wielkanocy katolickiej) - obchody tego święta przypadają na pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca (według kalendarza juliańskiego), po zakończeniu Paschy żydowskiej.

Wielkanoc prawosławna - obchody

Osoby wyznania prawosławnego do Wielkanocy przygotowują się jeszcze przed wielkim postem - obchodzą bowiem przedpoście trwające 4 tygodnie. Każda z niedziel przedpościa przypomina członkom Kościoła wschodniego o innym wydarzeniu biblijnym - przedstawiane są historie Zacheusza, Faryzeusza i Celnika, Syna Marnotrawnego czy Sądu Ostatecznego. Po zakończeniu okresu przedpościa wyznawcy Kościoła wschodniego obchodzą wielki post, podczas którego nie mogą spożywać mięsa, nabiału czy białego pieczywa.

W Wielką Sobotę wierni udają się do cerkwi, by - podobnie jak katolicy - poświęcić pokarmy. W koszyczkach osób wyznania prawosławnego znajdziemy najczęściej: jaja, słodkie bułki drożdżowe, mięso, sery, biały chleb pszenny (pieczony na zakwasie), paschę, czyli twarogowy deser z bakaliami.

Tego dnia, około północy, rozpoczyna się także Liturgia Paschy - procesja ze świecami, ikonami i chorągwiami obchodzi trzykrotnie świątynię. Po jej zakończeniu wierni żegnają się ze sobą paschalnym pocałunkiem i pozdrowieniem „Chrystus zmartwychwstał – prawdziwie zmartwychwstał”.

Do uroczystego posiłku zasiada się po powrocie z cerkwi. Na stole czekają już tradycyjne smakołyki, m.in. jaja, chleby, kulebiak (duży pieróg w kształcie spłaszczonego walca) z kapustą i grzybami, mięsa pieczone z ziołami, drożdżowe pierogi, wędzone kiełbasy i wspomniana pascha. Żadna z potraw nie może się zmarnować - wiąże się to z dawnymi wierzeniami, które zakazywały wyrzucania poświęconego pokarmu. Okruchy ze stołu zbierano i wysypywano pod drzewa owocowe w oczekiwaniu na wyrośnięcie „marynki” - zioła o białych kwiatach. Skorupki jaj wysiewano podczas siania lnu lub dawano je kurom.

Wielkanocne zabawy i tradycje

Z obchodami Wielkanocy wiąże się kilka tradycyjnych gier i zabaw, które cieszyły się w przeszłości dużą popularnością:

Żołobok - gra polegająca na staczaniu malowanych jajek z górki. Wygrywał ten, którego pisanka trafiła do wyznaczonego zagłębienia, czyli żołobka. Nagrodą były wszystkie stoczone jajka, które nie trafiły we właściwe miejsce.

Wybytki - zabawa polegająca na stukaniu się czubkami malowanych jajek. Ten, którego jajko nie uległo uszkodzeniu wygrywał, a w nagrodę otrzymywał stłuczone jajko.

Chodzenia po wołoczebne - zwyczaj, podczas którego młodzi mężczyźni chodzili od domu do domu śpiewając religijne pieśni. Od gospodarzy dostawali zazwyczaj chleb, ciasto drożdżowe, ser lub kiełbasę.

Pominalnica - inaczej Zaduszki. Jako, że żebraków traktowano z dużym szacunkiem podczas święta Paschy, gospodynie udające się na cmentarz zawsze miały ze sobą pakunek z chlebem pszennym, jajkami i świątecznym mięsem. Jedzeniem obdarowywano potrzebujących, których proszono o modlitwę.

Do dziś w świątyniach rozdaje się wiernym artos, czyli chleb pszenny na zakwasie, który ma przypominać im o obecności Jezusa Chrystusa.